|
 | |
 |
||
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
 |
||
Coffeeshop DOWNTOWN
Coffeeshop
Nadat Fokke IJsinga en Frits Blaauw geen kledingzaakje konden beginnen, kwam Frits met het idee om dan maar een espressobar te beginnen: één van de eerste drie in Amsterdam.
Als naam voor hun nieuwe zaak kozen ze voor Downtown (aanvankelijk vaak geschreven als Down Town), ontleend aan een advertentie die ze gezien hadden voor een discoclub in Los Angeles.
Zo konden Fokke en Frits dan na twee jaar eindelijk hun Coffeeshop Down Town openen, en wel op 28 april 1970, net vóór de drukte van Koninginnedag. Downtown is sindsdien altijd een coffeeshop in de letterlijke betekenis van dat woord gebleven, ook toen die term vanaf medio jaren '70 de specifieke aanduiding werd voor zaken die soft-drugs verkopen.
Zulk spul heeft men in Downtown nooit willen verkopen. Wie daar wel op uit was hoefde echter ook niet ver te zoeken, want naast Downtown, op nummer 29, zit al sinds begin jaren '80 een goede coffeeshop in de moderne zin des woords.
Advertentie van Downtown uit 1984
(ontwerp: Gerritjan Deunk)
Van hetero...
Een espressobar had Fokke en Frits een goed idee geleken vanwege het feit dat er toen in de Reguliersdwarsstraat nog veel kantoren van banken en verzekeringsmaatschappijen waren. Zo zat Delta Lloyd pal tegenover Down Town. Maar omdat er een homostel achter de bar stond durfde veel kantoorpersoneel er, zo in het zicht van hun collega's, toch niet naar binnen te gaan.
... naar homo
Aanvankelijk liep de zaak daarom ook nog niet heel goed. Maar omdat Fokke en Frits bekende gezichten waren in de Amsterdamse gayscene, kwamen er langzaam maar zeker steeds meer homo's in de zaak. Op die manier was Down Town na twee jaar geleidelijk aan helemaal gay en een groot succes geworden.
Fokke IJsinga en Frits Blaauw in Down Town, begin jaren '70
(foto: Downtown Magazine Jubileumuitgave)
Open
Zonder bewuste bedoeling was Coffeeshop Downtown dus vanzelf een homozaak geworden, en omdat het was begonnen als een gewone espressobar, werd het meteen ook een openlijke homozaak. Alszodanig was het de eerste van Amsterdam en daarmee tegelijk ook van heel Nederland!
Downtown was echter niet de eerste homohorecazaak in de Reguliersdwarsstraat. Sinds 1963 zat immers café Mac Donald al aan het begin van de straat. Hoewel ook dat bekend stond als een tamelijk keurige zaak, was Mac Donald een avondzaak en nog van de oude stempel, dus met een gordijnen voor de ramen, een portier achter de deur en een ouderwetse inrichting met perzische kleedjes op de tafels.
Coffeeshop Downtown in 1983
(foto: David Jarrett - klik ter vergroting)
Overdag
Gingen homo's voordien overdag vaak naar bepaalde gewone cafés, zoals dat van Hotel Americain of de cafeteria bij het Carlton Hotel, met Downtown hadden ze nu ook een eigen dagzaak gekregen. Oorspronkelijk was Downtown geopend van 10 uur 's ochtends tot 10 uur 's avonds, maar later werd de sluitingstijd teruggebracht tot 8 uur 's avonds.
In Downtown kon men terecht voor een kopje koffie met appeltaart, later ook om te ontbijten en te lunchen, aan de leestafel wat te lezen, maar vooral om te kijken en bekeken te worden, 's winters vanachter de grote vensters en 's zomers met de deur en ook letterlijk de ramen open, want in de beginjaren werden ook de grote ouderwetse schuiframen nog open gedaan.
Er was in het begin ook nog geen terras voor de zaak, dat kwam later pas en sinds eind jaren '90 is er bovendien nog een groter terras in de naastgelegen Sint Jorisstraat bij gekomen.
Publiek
Met hun moderne en open zaak trokken Fokke en Frits vooral veel yuppen en tweeverdieners. Niet alleen homo's overigens, want er kwamen net zo goed vrouwen en trendy hetero's. Ook Frits' moeder kwam regelmatig langs. Het was precies dit gemengde publiek dat sindsdien kenmerkend zou worden voor de Reguliersdwarsstraat.
In de beginjaren hadden veel bezoekers een vast loopje: eerst ging men overdag naar Downtown, vervolgens naar Moor's Eldorado (aan de Amstel 14) en naar Incognito (Kerkstraat 59) en om dan eventueel te eindigen bij homodiscotheek DOK (Singel 460).
Een openlijke homozaak zoals Downtown was begin jaren '70 zeker nog geen vanzelfsprekendheid. Toch heeft het nagenoeg nooit problemen opgeleverd. Een belangrijke reden daarvoor was dat het publiek zich nooit stiekem of aanstootgevend gedroeg, integendeel, er kwamen zelfverzekerde mensen die niets te verbergen hadden en die door Fokke en Frits al helemaal niet tot terughoudendheid gemaand hoefden te worden.
Problemen
Hooguit kwam er weleens een brutale automobilist of fietsten er groepjes jongeren langs de zaak die dan wat vervelende dingen riepen, maar feitelijk stelde dat weinig voor.
Slechts één keer moest er in het begin wel opgetreden worden, namelijk toen een wat homofobe chauffeur van het Warmte Technisch Bureau in het pand op nr. 17-19 zijn wagen telkens op de stoep, precies voor de ingang van Downtown parkeerde.
Dat was dermate lastig, dat Fokke toen naar de directie van dat bedrijf ging en dreigde er werk van te maken. Prompt daarna deed de bewuste chauffeur allervriendelijkst en stak hij voortaan zijn hand op telkens wanneer hij langs de coffeeshop reed.
Toeristen
Als eerste openlijke dagzaak voor homo's werd Downtown ook al snel populair bij toeristen. Er was toendertijd nog maar weinig informatie over de Amsterdamse gayscene en Fokke en Frits wezen bezoekers dan altijd graag de weg en schreven de leukste adresjes voor hen op.
Een leuke anekdote is in dit verband dat een Amerikaanse homo, die in het vliegtuig op weg naar Nederland was, op de vraag van een medepassagier waar hij het eerst heen zou gaan, antwoordde: eerst naar Coffeshop Downtown voor de koffie en de appeltaart en dan zouden ze hem daar wel verder de weg wijzen..!
Coffeeshop Downtown in mei 1980
(foto: Studio FSR/Riejo)
Nieuwe eigenaren
Ondanks dat hun zaak een groot succes was geworden, vonden Fokke IJsinga en Frits Blaauw het na vijf jaar tijd voor iets anders. Coffeeshop Downtown werd toen verkocht aan Jan en Ed van Zeezicht in Zandvoort.
Met deze nieuwe eigenaren kwam er ook een wat ander publiek in de zaak, maar nog geen 5 jaar later kwamen met Frans Monsma de hippe mensen uit de begintijd weer terug naar Downtown en vervolgens ook naar de April, die hij een jaar later opende.
Jan en Ed hadden Coffeeshop Downtown ondertussen al na ongeveer een jaar weer doorverkocht aan Fred en Angel. Toen zij vervolgens homohotel Unique (later The Golden Bear) in de Kerkstraat 37 overnamen, werd de coffeeshop opnieuw van de hand gedaan.
Mensen in Downtown in mei 1980
(foto: Studio FSR/Riejo)
Nieuwe tijden
Per 1 december 1979 kwam Downtown toen in handen van Frans Monsma en Guus Silverentand. Zij betaalden maar liefst 200.000 gulden voor deze kleine, maar toen al zeer goed lopende zaak. Hiermee brak tegelijk een heel nieuw tijdperk aan, niet alleen voor Downtown, maar voor de hele Reguliersdwarsstraat en daarmee ook voor heel Amsterdam.
Downtown was weliswaar al sinds 1970 de eerste openlijke homozaak, maar nu trad men daar ook actief en op vaak spectaculaire manier mee naar buiten. Dit had mede tot gevolg dat er een gevarieerd publiek kwam, met name ook een heel aantal hetero's. Zelfs de opening in 1981 van het wereldberoemd geworden gaycafé April kan gezien worden als een uitvloeisel van wat in Downtown in gang was gezet.
De filosofie van Frans en Guus was dat de zaak aangenaam moest zijn. Het moest jong, sprankelend volk aanspreken (mag zonder geld en zonder werk), moet ouderen aanspreken (liefst met geld want dan konden zij het jongere publiek voorzien van koffie en een broodje) en natuurlijk moest de middengroep zich ook thuisvoelen (zij hadden sowieso werk en dus geld) - aldus stamgast Hans Klaphake.
Logo
De nieuwe openheid werd om te beginnen zichtbaar gemaakt middels uitgebreide reclame-uitingen. Deze werden ontworpen door de vriend van Guus, grafisch ontwerper Gerritjan Deunk. Hij zou in de komende jaren niet alleen bijna al het grafisch werk voor Downtown en April verzorgen, maar ook ontwerpen leveren voor een heel aantal andere zaken in de Reguliersdwarsstraat.
Voor Coffeeshop Downtown ontwierp Gerritjan Deunk allereerst een nieuw logo in een blauwe huisstijlkleur, dat vervolgens op suikerzakjes, lucifermapjes, advertenties en posters zou worden toegepast:
Dit logo en deze blauwe kleur zouden tot en met het 30-jarig bestaan van Downtown in het jaar 2000 in gebruik blijven. Het nieuwe logo werd bovendien ook afgedrukt op de koffiekopjes, maar die werden toen dermate vaak stiekem door bezoekers meegenomen, dat besloten werd om ze dan maar gewoon te verkopen. Hetzelfde werd gedaan met t-shirts voorzien van het Downtownlogo.
Lucifermapje van Coffeeshop Downtown
(ontwerp: Gerritjan Deunk)
Voorts ontwierp Gerritjan Deunk voor Downtown ook een heel aantal advertenties. Daarvoor werd vaak gebruik gemaakt van typisch Amerikaanse foto's, die een vertrouwde en tegelijk cosmopolitische sfeer opriepen:
Advertenties van Coffeeshop Downtown
in Downtown Magazine (1981)
(ontwerp: Gerritjan Deunk)
Reclameposter van Coffeeshop Downtown
(collectie IHLIA-Homodok)
Kort na het jubileum in het jaar 2000 werd, mogelijk tegelijk met de lancering van de eerste eigen homepage, de huisstijlkleur veranderd in rood en kwam er het volgende nieuwe logo:

|
|
