 | ||
 |
||
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
 |
||
Carlton Hotel
1928 - heden
Sinds 1928 wordt de Reguliersdwarsstraat beheersd door een reusachtig hotel dat over de straat heen is gebouwd en dat vanouds bekend staat als het Carlton Hotel.
In het midden het vroegere Carlton Hotel gezien vanuit
het westelijke deel van de Reguliersdwarsstraat
Vijzelstraat
Tegenwoordig wordt de Reguliersdwarsstraat letterlijk en figuurlijk in tweeën gedeeld door de tamelijk brede Vijzelstraat. Oorspronkelijk was deze straat echter niet breder dan vergelijkbare smalle winkelstraten als de Utrechtsestraat en de Leidsestraat.
De toenemende verkeersdrukte deed het stadsbestuur in 1907 besluiten om van de smalle Vijzelstraat een brede verkeersader van internationale allure te maken. Vanaf 1917 werden daartoe alle panden aan de westkant gesloopt en werd de straat verbreed naar 22 meter:
De verbreding van de Vijzelstraat met links het gebouw
van de Spaarbank voor de Stad Amsterdam
in de Reguliersdwarsstraat, ca. 1917
(foto: Stadsarchief Amsterdam)
Grand Hotel Centraal
Ter hoogte van de Reguliersdwarsstraat werd vervolgens van 1926 t/m 1928, naar ontwerp van architect Gerrit Jan Rutgers, het Grand Hotel Centraal gebouwd. De opdrachtgever ging echter al tijdens de bouw failliet, waarna het nog in aanbouw zijnde pand werd overgenomen door Engelse investeerders, die het omdoopten tot Carlton Hotel.
Het hotel is gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School, met enkele invloeden van Berlage en met beeldhouwwerk van Theo Vos. De vrij strakke buitengevel doet echter niet vermoeden dat het interieur oorspronkelijk in een weelderige neo-Lodewijk XIV-stijl was uitgevoerd, zoals hedentendage nog de restaurant/ontbijtzaal op de eerste verdieping:
Het Caruso-restaurant in het Carltonhotel
In de jaren '70 van de 20e eeuw was deze eetzaal een Indonesisch restaurant onder de naam Indonesia.
Scheiding
Het Carltonhotel was zoveel groter dan de vroegere bebouwing, dat de Reguliersdwarsstraat er via een poort onderdoor moest worden geleid. Tesamen met de forse verbreding van de Vijzelstraat, betekende dit voor de Reguliersdwarsstraat een ingrijpende fysieke en visuele scheiding tussen het westelijke en het oostelijke deel van de straat.
Het hotel werd zwaar beschadigd toen in april 1943 vlak erachter een Engelse bommenwerper neerstortte, waardoor een aanzienlijk deel van de Reguliersdwarsstraat werd verwoest (zie Oorlogsbrand). De verbouwing om de schade te herstellen werd uitgevoerd onder leiding van Jan Wils, de architect van onder meer het Olympisch Stadion en het City Theater.
De massaliteit van het hotel is tot op de dag van vandaag beeldbepalend voor de Reguliersdwarsstraat. Toch is dat niet alleen in negatieve zin, want er gaat ook wel enige allure van uit en het geeft met name het westelijke gedeelte een zekere beslotenheid.
De onderdoorgang onder het Carltonhotel
gezien vanuit oostelijke richting
Bekend
De bouw van het Carlton Hotel was mede bedoeld om de hotelcapaciteit te vergroten met het oog op de Olympische Spelen die in 1928 in Amsterdam werden gehouden. De opening was dan ook gepland voor februari 1928,* maar kon uiteindelijk pas in juli 1929 plaatsvinden. Daarna werd het hotel al gauw populair bij met name Amerikaanse toeristen.
Met 250 kamers met eigen badkamer en telefoon was het Carlton toendertijd het grootste en meest luxe hotel van de stad. Om de nachtrust van de gasten niet te verstoren liet het stadsbestuur in de jaren dertig zelfs de klokken van de Munttoren zwijgen. Naast vele andere evenementen vond hier bijvoorbeeld in 1935 het wereldkampioenschap schaken plaats tussen de beroemde Nederlandse schaker dr. Max Euwe en de Rus Aleksandr Aljechin.
In 1985 werd het hotel overgenomen door de Italiaanse keten Jolly Hotels, waarna het van binnen compleet gerenoveerd werd en het de naam Jolly Hotel Carlton kreeg. Sinds 2009 is het Carlton hotel onderdeel van de Spaanse hotelketen NH Hoteles. Van december 2018 tot mei 2019 werd het hotel gerenoveerd en werd de historische naam Carlton vervangen door het nogal geforceerde "NH Collection Amsterdam Flower Market".
Het Carltonhotel gezien vanaf het Muntplein
met geheel rechts gebouw Muntstaete
Oude suikerzakjes van het Carltonhotel
Cafeteria
Onder het hotel bevond zich vroeger de Carlton Cafetéria, later grand café Carlton Corner, waar in de jaren '50 veel homo's kwamen om 's middags een kopje koffie te drinken, te kijken, bekeken te worden en zo mogelijk nog wat te versieren.
Deze cafeteria lag toendertijd heel centraal tussen de homo-uitgaansgebieden in de Kerkstraat en rond het Rembrandtplein en had bovendien een goed uitzicht over de Bloemenmarkt en het Muntplein, waar zich onder het wachthuis naast de Munttoren een vanouds door homo's drukbezocht openbaar toilet bevond.
In 1964 was er in plaats van de cafeteria een "Shopping Arcade" gekomen met een ingang aan de kant van het Singel. Rechts van deze ingang was destijds een informatiepunt waar ook souveniers verkocht werden.
In de 21e eeuw kwam hier een hotelbar met Italiaans personeel. In maart 2016 opende op deze hoek van het Muntplein een vestiging van restaurant-bar Ter Marsch & Co, die in datzelfde jaar al werd verkozen tot Beste Burgerbar van Amsterdam.
> vervolg: Oorlogsbrand
Links en bronnen
- NH Carlton: www.nh-hotels.nl
- Ter Marsch & Co.: www.termarschco.nl
- Theo Bakker: Zuidelijke Verkeersdoorbraak de Vijzelstraat 1917-1935
- Monumenten.nl: Grand Hotel Centraal (voormalig) in Amsterdam
- SPQA Amsterdam: Grand Hotel Centraal / Carlton Hotel van GJ Rutgers
- Wikipedia: Carlton Hotel (Amsterdam)

